Raj is een man met ijzersterke levensovertuigingen. Hij leeft bewust, met een doel en daar werkt hij hard voor. Dat heeft hij altijd op die manier gedaan. Van jongs af aan maakt hij weloverwogen beslissingen en vaart hij op een gezonde balans tussen lichaam en geest. Op die manier heeft hij altijd aan het roer gestaan van een goed functionerend gezin en meerdere maatschappelijke ondernemingen. Maar sommige dingen heb je niet in de hand. Raj werd geconfronteerd met de machteloosheid van ziekte en dood. Toen zag alles er plotseling anders uit. Hij werd onzeker en bleef achter met een hoop vragen. Waarom hij? Waarom zij?
Bewuste keuzes
Raj komt uit een groot gezin. Hij groeide op in Suriname, waar zijn ouders beide internationale ondernemers waren. Ze reisden daarom veel en als klein kind kwam Raj op een hoop verschillende plekken. Hij had dan ook niet veel moeite om te aarden toen zijn ouders hadden besloten om naar Nederland te verhuizen. Hier hadden Raj en zijn broers en zussen kans op betere scholing en een betere carrière.
Niet meegaan in de massa
Toen hij opgroeide had Raj een Nederlandse peetvader, Sjors de Rooij. Sjors was een vriend van de familie, die merkte dat de ouders van Raj hun handen te vol hadden met tien kinderen. Sjors was de oprichter van JAK, een jongeren advies centrum. Deze man heeft zich altijd ontfermd over Raj, opdat hij zo veel mogelijk inspiratie zou krijgen als kind. Om erachter te komen waar zijn passie lag.
Sjors was voor Raj een soort goeroe. Hij had veel naslagwerken. Over dingen die hij gestudeerd had. Antropologie, politiek, noem maar op. Overal wist hij wel wat vanaf. Raj geniet zichtbaar wanneer hij terugdenkt aan die tijd: “Ik heb heel veel van hem kunnen leren. Schaken, dammen, zwemmen, muziek, hard rock: alles kwam aan bod. Dingen die ik in mijn eigen kringen niet mee kreeg. Die beleefde ik met hem. We hadden een klik samen. Sjors vond het heel belangrijk dat we van hem alle tools kregen die we nodig hadden om ons te ontwikkelen. Hij heeft mij geleerd om te doen wat ik wil doen. Om aan al mijn verschillende interesses aandacht te geven. Te leren herkennen wat er allemaal mogelijk is. Me bewust te worden van mijn keuzes. Niet mee te gaan in de massa maar mijn eigen ding te doen.”
Sympathieke ondernemer
Raj ontwikkelde hierdoor meerdere interesses. En hij wilde ook aan al die interesses aandacht te geven. Boekhouder, sportschoolhouder, rijschoolhouder, papa. Op een gegeven moment had hij op een dag wel drie verschillende petten op. Moeiteloos, want vanwege zijn bewuste levensstijl leek het wel of de wereld soms te klein was voor Raj. Hij was gezond, had twee bloeiende bedrijven, een lieve vrouw, drie knappe dochters en een netwerk waar je u tegen zegt. Niets leek hem teveel: “Ik vond dat prettig. De energie zat er goed in. Dat ik iets kon die bij een baas en dan nog een paar uurtjes mijn eigen ding kon doen. Daarnaast had ik de kinderen. Ieder gat dat ik had in mijn schema besteedde ik aan de kinderen. Dus ik was gewoon 7 dagen per week bezig met ofwel werken ofwel papa zijn. Iedere seconde was goed gepland en alles sloot perfect op elkaar aan”.
Ook wist Raj de dingen die hij belangrijk vond goed terug te laten komen in de ondernemingen die hij startte. Hij stond bekend als ‘die rijschoolhouder die je wél kunt vertrouwen’, ‘die sympathieke vent waar je bijna voor niks naar yoga kan’. Alles om te laten zien dat het ook anders kon en om andere mensen mee te nemen in zijn filosofie van keuzevrijheid, balans en bewust leven. Hij legt uit: “Ik hoefde geen reclame te maken, omdat de meeste kandidaten via mond-op-mond reclame bij mij kwamen. Een goede dienstverlening, iets dat je goed hebt geleerd of een goed gevoel dat je mensen geeft, gaat hun hele leven mee.”
De max. bereikt
En toch gebeurt er dan iets. Iets dat je niet kan opvangen met goede planning en waar alle levenswijsheid in de wereld niet tegenop kan. Iets wat in eerste instantie onschuldig lijkt. Een simpele ingreep. De vrouw van Raj besloot om zichzelf een opknapbeurt cadeau te doen. Drie kinderen laten hun sporen na op het lichaam van een vrouw en het leek haar goed om daar wat aan te laten doen. Helaas liepen de complicaties van die ingreep zo uit de hand dat haar lichaam het, na drie jaar in en uit het ziekenhuis, niet meer aan kon. In 2007 Raj verloor zijn vrouw. De vrouw met wie hij die stabiele basis vormde van alles wat zij samen hadden opgebouwd.
Bergafwaarts
De aanloop van haar overlijden vergde ook het nodige van Raj: “Ik moest op mijn tenen lopen, dingen regelen, had nooit meer rust. Van werk naar ziekenhuis. En zo iedere dag. Doordat het een cosmetische ingreep was hadden we ook geen recht op een schadevergoeding”. Teveel inspanning, teveel stress rondom geld, zijn ondernemingen en zijn gezin leidde ertoe dat ook hij in het ziekenhuis belandde. Een hartinfarct was het sein dat hij het rustiger aan moest doen. Ook hij had zijn max bereikt.
Toch bleef hij doorgaan, want na het overlijden van zijn vrouw stond hij er alleen voor. De ballen moesten in de lucht blijven om zijn drie dochters, inmiddels 14, 16 en 18 jaar, het leven te kunnen blijven gunnen dat zij samen altijd voor ogen hadden gehad. Maar ook de economie ging bergafwaarts en dit had effect op de ondernemingen van Raj. Gelukkig had hij een flinke financiële buffer opgebouwd, maar ook die raakte langzaam op. Dit leidde in 2014 tot hartinfarct nummer twee. En daarmee werd Raj officieel arbeidsongeschikt bevonden.
Verlamd
Je kunt je voorstellen dat dit voor iedere ondernemer, hoe strak alles ook in elkaar zit, verlammend is. Raj: “Ik kon niks meer. Mijn geest was op. Ik heb toen de stap gezet om naar de sociale dienst te gaan. Hen gevraagd of ze mijn financieel wilde ondersteunen met mijn onderneming. Ik had toch een bron van inkomsten nodig. Ik heb genoeg kennis. Dat is toen niet gelukt, omdat ze vonden dat ik vanwege mijn gezondheid een te groot risico vormde. Die tijd was het letterlijk dweilen met de kraan open. “Ik herstelde nog van het infarct. En er waren situaties die mijn dusdanig hadden beïnvloed. Ik had een schuld doordat ik geen les kon geven. En ik kon geen nieuw geld maken. In een jaar tijd is dat heel hard gegaan”.
Ja. En wat dan?
Met een naderende huisuitzetting op de hielen is Raj toen naar een Buurtteam gegaan. Die verzekerden hem ervan dat hij altijd goed zijn best had gedaan en dat hij recht had op bijstand. Zij zijn toen met hem mee gegaan naar een gesprek met de gemeente. Toen werd Raj wél gehoord. De gemeente verwees hem toen naar Over Rood: “Ik maakte samen met Over Rood de balans op van mijn rijschool. Op basis van die informatie zou de gemeente kunnen beslissen of mijn rijschool nog levensvatbaar was. Ik kwam er samen met Over Rood achter dat ik niet in staat was –psychisch- om de onderneming door te zetten, maar dat ik gelukkig wel recht had op bijstand”. Na deze conclusie heeft Raj op 31 december 2014 de rijschool uitgeschreven. Dit was heftig voor hem: “Mijn eigen investering. Ik moest dat allemaal achterlaten. Dat was erg emotioneel. Ook vanwege de kandidaten. Mensen wilden heel graag bij mij lessen. Ik had in die zin een maatschappelijke functie. Alleen mijn lijf was op. Dus ik kon niet meer. Toen ik die rijschool moest stoppen. Kijk, dat is voor andere misschien een onderneming. Maar voor mij was het mijn grote idee. Ik heb dat van A-Z opgezet. En bewezen dat het een goed concept was. Dat was niet niks om zo de Titanic te zien zinken”.
De blokkade opheffen
We zijn nu anderhalf jaar verder. Raj is vaak te vinden bij Over Rood. Hij doet administratieve klussen, denkt mee over werkprocessen en heeft hij de professionalisering van Over Rood ondersteund. Ook is hij bij veel van de ontwikkelingen van 2015 op de achtergrond betrokken geweest. Dat vertrouwen in zijn kunnen doet wat met hem: “Het was voor mij heel belangrijk dat ik hier merkte dat er een instantie was die achter mij stond. Die mij hielp om bepaalde dingen uit te zoeken. Ik heb in het verleden weinig als ondernemer meegemaakt dat er een instantie was die zonder er zelf geld mee te verdienen mensen hielp. Over Rood helpt ondernemers, maar vraagt daar niks voor terug. Daarom ben ik er op mijn beurt voor Over Rood. Daarom help ik mee aan allerhande dingen, omdat ik graag iets terug wil doen. Ik ben hier veel liever op deze manier. Samen met anderen, die ontzettend gedreven zijn om anderen bij te staan zonder dat ze er zelf rijk van worden.”
En blijven vechten
Je kunt vechten tegen een slechte balans, negatief banksaldo, maar je kunt niet op tegen de dood. Je krijgt geen waarschuwing, geen brief, geen bericht. Het overkomt je en je kunt je niet voorbereiden. “Mijn emoties hebben een blokkade in mijn handelen veroorzaakt. Die energie moet weer vrijkomen. Als je niet goed in je hoofd zit kun je niet meer professioneel blijven. Op dit moment werk ik er samen met Over Rood aan om mijn zelfvertrouwen terug te krijgen”. Raj is iemand die steeds op zoek is naar wat hij belangrijk vind in het leven en hoe hij daar uiting aan kan geven. Tegelijkertijd ziet hij het als een taak om altijd naast werk een maatschappelijke bijdrage te leveren. Hij zoekt naar die combinatie. En op dit moment is hij bij Over Rood en doet hij dat hier. Tot hij zich weer goed voelt. En dat helpt.
